Funkcjonalność zawsze przodem.

Dobry wygląd, a zarazem spełnienie funkcji. Oświetlenie i klimat. Nagłośnienie i rozchodzenie się dźwięku. Odpowiednie ustawienie wszelkich instalacji.

Sklepy są miejscami projektowanymi przede wszystkim z myślą o funkcjonalności, jednak w tym przypadku należy rozumieć ją szeroko i dość nietypowo. Przede wszystkim należy w każdym projekcie uwzględnić funkcjonalność okiem pracowników i klientów. A ponieważ wymogi merchandisingu wymuszają zastosowanie pewnych standardowych rozwiązań, często projektanci stają się swego rodzaju mediatorami pomiędzy potrzebami i oczekiwaniami personelu oraz inwestora a klientów sklepu.

Funkcjonalność i ergonomia

Jest rzeczą oczywistą, że projekt sklepu będzie uzależniony w swoim zarysie przede wszystkim od typu asortymentu – inne założenia projektowe wymagane są w przypadku sklepów odzieżowych, spożywczych, sportowych, wielobranżowych itd. Poza tym kluczowe znaczenie ma forma obsługi: zasadnicze różnice widoczne są między sklepami samoobsługowymi a tymi, gdzie swoboda klienta jest ograniczona na rzecz zwiększenia swobody sprzedawców. Poniekąd związane jest to z powierzchnią, choć ta rzutuje przede wszystkim na wyposażenie oraz sposób wykończenia wnętrza, jako że im większa powierzchnia, tym trudniej jest (przede wszystkim ze względu na koszty budowy i eksploatacji) utrzymać elitarny charakter placówki handlowej. Nie jest to jednak wykluczone, ale faktem pozostaje, że synonimem luksusowych sklepów nie są hipermarkety, tylko luksusowe butiki i pasaże handlowe.

W czasie przygotowywania projektów wnętrz sklepowych projektanci muszą pamiętać o zasadach bezpieczeństwa regulowanych przepisami BHP, ppoż, sanitarnymi i nie tylko. Ogólna zasada mówi, że im większy sklep, tym bardziej złożony będzie projekt, przynajmniej pod względem infrastruktury, a więc sieci wod-kan, elektrycznej itd. Przepisy ograniczają oczywiście w pewien sposób swobodę projektantów, ale z drugiej strony właśnie te ogólne ramy nakreślone przez akty normatywne są podstawą do opracowywania najbardziej kreatywnych i prestiżowych wnętrz sklepów i placówek usługowych.

Minimalizm i właściwa ekspozycja

Projektanci sklepów rzadko mogą uciekać się do stosowania akcesoriów i dodatków: zasadniczo sklepy powinny być maksymalnie estetyczne, ale projekty, nawet te najbardziej ekskluzywne, nie mogą być przesadnie dekoracyjne, gdyż mogłoby to utrudnić prawidłową ekspozycje towarów. Między innymi z tego względu w przypadku sklepów udział inwestora w tworzeniu ostatecznego kształtu projektu jest tak ważny – prawidłowo wykonany projekt musi być już spersonalizowany zgodnie ze wskazówkami inwestora co do funkcji poszczególnych obszarów. Rzecz jasna projektant nie czeka na te wytyczne z założonymi rękami, ale razem z inwestorem poszukuje najlepszych rozwiązań dla pojawiających się problemów. To o tyle istotne, że większość sklepów ze względów ekonomicznych powinna mieć jak najmniejszą powierzchnię, ale z drugiej strony konieczne jest przeznaczenie właściwej przestrzeni nie tylko na ekspozycje towarów, ale również na ciągi komunikacyjne, których niewłaściwa przepustowość jest jednym z najczęściej popełnianych błędów dotyczących zarówno sklepów wielkopowierzchniowych, jak i kameralnych butików.

Projektowanie sklepów to dla projektantów wnętrz zadanie bardzo szczególne. O ile bowiem sieci franczyzowe czy sklepy wielkopowierzchniowe mają jeden ogólny szkic projektu narzucony centralnie, o tyle mniejsze sklepy, także luksusowe butiki, wymagają zupełnie innego podejścia do projektowania. Ich klienci szukają nie tylko towarów, ale i przeżyć, a te może zagwarantować właśnie odpowiednia aranżacja powierzchni sklepowej.

Kolory i miejsca – projektowanie jako reklama

Projektowanie sklepów musi odbywać się zgodnie z pewnymi zasadami szeroko rozumianego merchandisingu, choć w przypadku aranżacji wnętrz jeszcze tak się tych zasad nie nazywa. Sprowadza się to do zastosowania kilku podstawowych zasad, czyli odpowiedniej lokalizacji wejść i kas, gablotek lub innych elementów ekspozycji. Druga sprawa to zastosowanie reguł identyfikacji wizualnej – jeśli jakieś już zostały wprowadzone, a także kolorów, które, co udowodnili psychologowie sprzedaży, zwiększają szanse na zamknięcie dnia z lepszym utargiem. Oczywiście projektowanie sklepów nie jest tylko instrumentem, który ocenia się przez pryzmat zysków. Jak wspomnieliśmy, ważne są także emocje, dlatego dziś projekty sklepów muszą zaskakiwać.

Między zaskoczeniem a przewidywalnością

Dla każdego projektanta wnętrz wyzwaniem jest znalezienie punktu równowagi między możliwością zaskakiwania klientów sklepu jego wystrojem, a przewidywalnością, pod którym to pojęciem kryje się łatwość w znalezieniu pożądanego produktu. Kiepski projekt sprawia, że trudniej jest przygotować aranżację, która będzie dla klientów sklepu zrozumiała, a zgubieni w gąszczu alejek klienci nie dokonają zakupów. To właśnie funkcjonalność projektu w ujęciu projektów sklepów.

Jaki sklep da się zaprojektować?

Wbrew pozorom nawet foldery i informacje dla franczyzobiorców pozostawiają pewną swobodę w aranżacji sklepu – niewielką może, ale jednak. Zdecydowanie więcej fantazji trzeba jednak mieć, aby zaprojektować wnętrze na przykład salonu jubilerskiego albo sklepu rowerowego. To samo dotyczy luksusowych salonów samochodowych, butików odzieżowych czy nawet eko-delikatesów. Na pewnym poziomie jakości sprzedawanych produktów i ich niezwykłości, klienci mają wręcz prawo oczekiwać, że sam wystrój sklepu także będzie nietuzinkowy. Jak się to będzie przejawiało? Cóż, to pytanie musi pozostać otwarte, bo jednej, uniwersalnej odpowiedzi na nie znaleźć nie podobna. Zaprojektować da się (i należy) wnętrze każdego sklepu – przewidywanie drogi, jaką pokona klient, nakłonienie go wystrojem, aby kupił więcej i żeby robił to z radością – to prawdziwy cel projektowania sklepów w najlepszym wydaniu.